Interne grieweprosedure
Alle interne remedies moet uitgeput wees voordat ʼn saak vir diskriminasie, onbillike arbeidspraktyk of viktimisasie verwys kan word. Die grieweprosedure moet gevolg word as daar ontevredenheid heers oor die besluit van ʼn werkgewer. Indien die grieweprosedure nie die wenslike inligting verskaf nie, kan ʼn versoek om toegang van inligting/rekords ingedien word. Alhoewel die grieweprosedure die proses is waardeur werkgewers inligting aan werknemers bekend moet maak, is dit nie ongewoon dat griewe onafgehandel bly en/of geensins hanteer word nie.

Die Wet op Bevordering van Toegang tot Inligting
(Soos vervat in die gids van die Menseregtekommissie)

‘Die Wet op Bevordering van Toegang tot Inligting (No. 2 van 2000) (hierna uitruilbaar genoem die “WBTI”, of “die Wet”) is die nasionale wetgewing wat verorden is omuitvoering te gee aan die grondwetlike reg van toegang tot inligting. Die WBTI het op 9 Maart 2001 in werking getree, met die uitsondering van artikels 10, 14, 15 en 51, wat op 15 Februarie 2002 in werking getree het.

Die WBTI verleen aan alle Suid-Afrikaners die reg van toegang tot rekords wat deur die staat, staatsinstellings en privaat liggame gehou word.

Die WBTI streef die bereiking van die volgende oogmerke na:

• Om te verseker dat die staat aan die bevordering van ‘n kultuur van menseregte en maatskaplike geregtigheid deelneem;
• om openheid aan te moedig en om vrywillige en verpligte meganismes of prosedures daar te stel ten einde gevolg te gee aan die reg van toegang tot inligting op ‘n wyse wat dit moontlik maak om toegang so vinnig, goedkoop en moeitevry te verkry as wat redelikerwys moontlik is; en
• om deursigtigheid, verantwoordingspligtigheid en doeltreffende bestuur van alle openbare en privaatliggame te bevorder deur die bemagtiging en opleiding van almal om hul regte kragtens die WBTI te verstaan sodat hulle in staat is om hul regte met betrekking tot openbare en privaatliggame uit te oefen, die funksies en werking van openbare liggame te verstaan; en om
• besluitneming deur openbare liggame wat hul regte raak, doeltreffend na te gaan en daaraan deel te neem.

Wyse van versoek
‘n Versoeker het ‘n reg van toegang tot ‘n rekord van ‘n openbare liggaam of ‘n privaat liggaam en moet toegang tot ‘n rekord van ‘n openbare liggaam of privaat liggaam verleen word indien die versoeker aan die volgende prosedurele vereistes voldoen:

• Dat die versoek op die versoekvorm (beskikbaar op die webtuiste onder die volgende skakel (http://www.justice.gov.za/forms/form_paia.htm) gerig word aan die inligtingsbeampte van ʼn openbare liggaam of die hoof van ‘n privaatliggaam;
• dat die ingevulde versoekvorm gefaks of elektronies gepos word aan, of per hand afgelewer word by, die inligtingsbeampte van die betrokke openbare liggaam of die hoof van die betrokke privaatliggaam; en
• dat toegang tot die versoekte rekord nie op enige van die gronde vir weiering ooreenkomstig die WBTI geweier word nie.

Hoe om die versoekvorm in te vul – openbare en privaat liggame

‘n Versoek om toegang tot ‘n rekord van ‘n privaat of openbare liggaam word gerig deur ‘n vorm genaamd ‘n versoekvorm in te vul. Die versoek moet aan die inligtingsbeampte van die openbare liggaam of die hoof van die privaat liggaam gerig word by sy adres, faksnommer of elektroniese posadres.

Op die versoekvorm word daar van die versoeker vereis om die volgende inligting te verskaf:

• Toereikende besonderhede om ‘n beampte van ‘n openbare liggaam of die hoof van ‘n privaat liggaam in staat te stel om die versoeker te identifiseer.
• Toereikende besonderhede om ‘n beampte van ‘n openbare liggaam of die hoof van ‘n privaatliggaam in staat te stel om die rekord te identifiseer, insluitende die verwysingsnommer, indien dit aan die versoeker bekend is.
• Indien die ruimte op die versoekvorm nie toereikend is nie, kan die versoeker op ‘n afsonderlike folio voortgaan en dit
  by die versoekvorm aanheg. Die versoeker moet alle bykomende folio’s onderteken.
• ‘n Duidelike aanduiding van die vorm van toegang of aard van rekord waarin die rekord verskaf moet word.
• Die voorkeurtaal waarin die rekord in die geval van ‘n openbare liggaam verskaf moet word.’

Hierdie wetgewing word onderbenut hoewel dit ongelooflik baie mag in die hande van die werknemer plaas. Dit is nie ongewoon dat redes vir die nie-aanstelling en/of bevordering van individue geheim gehou word nie, weens die feit dat die werkgewer daarvan bewus is dat sou die redes aan die lig kom, hulle moontlike litigasie in die gesig kon staar.